Hoe deze reis is gegaan, laat de tijdelijke tentoonstelling Van Auschwitz naar Amsterdam. De lange terugreis van Otto Frank zien. De tentoonstelling in het Anne Frank Huis opent vandaag.
Op 27 januari 1945 trekken Sovjettroepen Auschwitz binnen. Otto Frank is een van de ongeveer 7.000 achtergebleven, merendeel doodzieke gevangenen. Als Otto enigszins op krachten is, vertrekt hij richting Nederland. Het wordt een maandenlange reis met omwegen; in grote delen van Europa wordt nog gevochten. Tijdens zijn terugreis hoort Otto dat zijn vrouw Edith in Auschwitz is omgekomen. Over het lot van zijn dochters Margot en Anne komt hij niets te weten. Ook zijn Joodse reisgenoten zijn op zoek naar informatie over hun dierbaren.
Het reisgezelschap van Otto Frank bestaat uit zo’n 800 personen, allemaal afkomstig uit Nederland. Het zijn niet alleen Joodse overlevenden, maar ook voormalige dwangarbeiders en bevrijde krijgsgevangenen. De reis duurt drie maanden en verloopt via Katowice, Tsjernivtsi, Odesa en Marseille. Sovjetsoldaten staan de reizigers bij, net als inwoners van de plaatsen die zij tijdens hun reis aandoen. Het warme welkom dat de reizigers bij hun aankomst in Frankrijk krijgen, staat in groot contrast met de kille ontvangst in Nederland.
Aankomst Amsterdam
Op 3 juni 1945 komt Otto Frank in Amsterdam aan. Hij gaat als eerste naar zijn medewerker Miep en haar man Jan Gies, die hem, zijn vrouw en dochters en de vier andere onderduikers van het Achterhuis ruim twee jaar hebben bijgestaan. Bij Miep en Jan zal Otto ook intrekken en langere tijd wonen. De volgende dag gaat Otto naar zijn bedrijf en voormalige schuilplaats aan de Prinsengracht 263. In een agenda noteert hij op 3 juni ‘½ 10 aankomst bij Miep’ en op 4 juni ‘kantoor’.
Getuigenissen
Otto Frank maakt tijdens zijn reis korte notities, anderen houden een dagboek bij of nemen een verslag van de reis op in een boek dat zij na de oorlog publiceren. De tentoonstelling laat verschillende dagboeken uit die tijd zien, evenals foto’s en videobeelden. Een interactieve kaart van Europa geeft de reis weer. Bijzonder zijn foto’s van de Arnhemse fotograaf P.J. de Booys die hij maakte van overlevenden die wachten op het vervolg van hun reis naar huis. Otto Frank had er tussen kunnen zitten.